Niewielka, wiejska Szkoła Podstawowa nr 2 im. prof. dra Władysława Szafera w Wapnicy, położona w miejscowości liczącej ok. 700 mieszkańców, wchodzi w skład gminy Międzyzdroje. Jako jedna z dwóch szkół w
gminie stała się ważnym ogniwem edukacyjnym i kulturowo-społecznym w regionie. Tym bardziej, że 108 uczniom i przedszkolakom zapewnia pionierską edukację – nauczanie według metody Planu Daltońskiego,
wspieraną nowoczesną technologią, m.in. urządzeniami iPad.
Wraz z nauczycielami doszliśmy do wniosku, że poszukiwanie wiedzy w dzisiejszych czasach nie może sprowadzać się tylko do przeglądania podręczników, książek i słowników. W szkole więc pojawiła się technologia.
Kiedy w 2015 roku stanowisko dyrektora szkoły objęła Iwona Sołtysiak, placówka od lat była przeznaczona do likwidacji. Okazało się, że nowe kierownictwo nie tylko miało wizję zmian, ale także potrafiło do
nich przekonać grono pedagogiczne, Radę Rodziców i władze gminy Międzyzdroje. Jak przyznała pani dyrektor: pojawili się ludzie dobrej woli, którzy dostrzegli potencjał rozwojowy szkoły.
Zaczęło się od drobnych remontów i modernizacji budynku. Z czasem nie można już było zatrzymać zmian – wszyscy mieli apetyt na więcej. Tym „więcej” okazał się Plan Daltoński – nowatorska koncepcja edukacyjna stworzona przez Helen Parkhurst, współpracowniczkę Marii Montessori. Nauczanie tą metodą opiera się na czterech filarach: odpowiedzialności, samodzielności, współpracy i refleksji. Stanowią one o kompetencjach i postawie uczniów wobec swoich obowiązków, klasy i szkoły, środowiska i przyszłości.
W szkole jednak nie było technologii. Zbieg okoliczności chciał, że zbliżało się 70-lecie placówki. Rada Rodziców zaproponowała, że sprezentuje 2 laptopy, ale ówczesny informatyk, wielki miłośnik technologii
Apple, znalazł w tej cenie 4 urządzenia iPad. Finalnie Rada Rodziców kupiła 6, a szkoła przeznaczyła dodatkowe środki na kolejne sztuki.
Pierwsze urządzenia trafiły do nauczycieli-liderów zmiany, którzy zaczęli się szkolić, a z czasem stali się fundamentem przyszłego programu 1:1. Zaledwie w ciągu półtora roku placówka zbudowała imponujące
zaplecze: mobilną pracownię multimedialną w klasach 1-3 i dwóch oddziałach przedszkolnych, klasy wyposażone w ekran lub monitor interaktywny, roboty i urządzenia iPad na zajęcia z programowania oraz
urządzenia iPad w trybie 1:1 dla klas 4-8 – łącznie ponad 80 urządzeń dla uczniów i nauczycieli.
W jaki sposób na realizację swoich pomysłów mała szkoła publiczna pozyskała fundusze w tak imponującym czasie? Dzięki proaktywnej postawie, przedsiębiorczości, projektom grantowym i budżetowi
obywatelskiemu.
W naszej pracy stawiamy na nauczanie nie tylko innowacyjnymi metodami, ale także na wykorzystywanie w procesie dydaktycznym i wychowawczym nowoczesnych środków technicznych. Stąd pomysł na stworzenie bazy
złożonej z urządzeń iPad wraz z edukacyjnym oprogramowaniem pomagającym nauczycielom w zaplanowaniu i prowadzeniu lekcji, a uczniom w uatrakcyjnianiu zdobywania wiedzy i umiejętności potrzebnych na
współczesnym rynku pracy.
Urządzenia w rękach uczniów stały się niezwykle atrakcyjnym motywatorem do nauki. Uczniowie z klas 1-3 sięgają po iPad, by poszukać informacji, bo na tym polega istota Planu Daltońskiego – na samodzielności.
Używają przeglądarki internetowej, korzystają z różnych aplikacji edukacyjnych, potrafią nagrywać filmiki według własnych scenariuszy. Uczniowie klas 4-8 wykorzystują technologię na każdej niemal lekcji.
Nietypowymi zajęciami jest Pracownia Daltońska, gdzie samodzielnie, w sposób przez siebie zaplanowany wykonują interdyscyplinarne zadania z wiodących przedmiotów.
Między innymi dzięki technologii poszerzają, utrwalają, a następnie prezentują swoją wiedzę innym. Podczas lockdownu dzieci pracowały w domu, łącząc się z klasą poprzez komunikator Google Meet, uczestnicząc w
wirtualnych zajęciach na Classroom.
Szkoła z Wapnicy metodą Planu Daltońskiego pracuje od sześciu lat. O ile w Polsce jest sporo placówek, które w ten sam sposób kształcą najmłodsze dzieci, o tyle praca z uczniami klas 4-8 jest czymś
wyjątkowym. W 2021 roku szkoła stara się o certyfikację. Po przeprowadzonym przez Polskie Stowarzyszenie Dalton audycie placówka ma nadzieję otrzymać certyfikat Szkoły Daltońskiej i zostać członkiem
Polskiego Stowarzyszenia Dalton.
Według dyrektor Iwony Sołtysiak cztery filary Planu Daltońskiego bardzo mocno wpierają rozwój dzieci w przedszkolu i kształtują niezbędne kompetencje uczniów.
Filary te to podstawa funkcjonowania w dorosłym życiu:
Samodzielność oznacza, że dziecko ma możliwość samodzielnego rozwiązywania problemów, wykonywania zadań i poszukiwania rozwiązań. To wspaniały sposób wpływania na
motywację dziecka, gdyż dzieci z wielką chęcią wykonują zadania wymagające ich aktywności, a dzięki temu, że wspiera się samodzielność dziecka, to ma ono poczucie sprawczości, uczy się oceniać własne
możliwości i pokonywać słabości.
Współpraca w Planie Daltońskim ma dwa oblicza – społeczny i dydaktyczny. Dzieci uczą się współżycia w grupie, szanowania się nawzajem, ale także pracy zespołowej poprzez
współpracę z innymi dziećmi.
Z kolei odpowiedzialność to wolność dokonywania wyboru przez dziecko (z kim będą pracowały, w jaki sposób, kiedy i które zadania wykonają), a także odpowiedzialność za
podjęte przez siebie decyzje i wykonaną pracę. Takie wspieranie dziecięcej odpowiedzialności ma wiele pozytywnych stron – dziecko uczy się planowania pracy i wywiązuje się z niej, to z kolei wpływa na
jego motywację
i świadomość, że jest ważnym i potrzebnym uczestnikiem procesu edukacyjnego.
W końcu refleksja będąca osobistym procesem każdego dziecka, polegającym na zastanowieniu się nad swoją pracą, nad tym czy udała się tak, jak dziecko zakładało, czy coś by
zmieniło, czy sposób wykonania pracy był odpowiedni. Refleksja sprawia, że dziecko uczy się poprawiać błędy i doskonalić swoją pracę.
Jeżeli uczeń wybierze zadanie, które wykracza poza jego wiedzę, szuka kogoś, kto mu pomoże – w pierwszej kolejności są to starsi koledzy z grupy, podręczniki lub internet, a na końcu
nauczyciel.
Na potrzeby pracy metodą planu daltońskiego w klasach 4-8 powstała wcześniej wspomniana Pracownia Daltońska. Uczniowie raz w tygodniu spotykają się w grupach różnowiekowych i pracują nad zadaniami
samodzielnie lub zespołowo. Zadania opracowują i umieszczają w „banku zadań” nauczycieli różnych przedmiotów. Są to mini projekty lub zadania o dwóch poziomach trudności. Uczniowie najpierw zbierają
informacje i poszukują wiedzy na dany temat, potem rozwiązują problem, a następnie przedstawiają jego rozwiązanie w dowolnej formie. Odbywa się to z wykorzystaniem nowoczesnej technologii – uczniowie
nagrywają filmy, projektują plakaty lub tworzą prezentacje multimedialne. Pod koniec miesiąca uczniowie przedstawiają swoje projekty pozostałym uczniom i nauczycielom.
Nauczyciele SP 2 w Wapnicy to osoby otwarte i wciąż udoskonalające swój pedagogiczny warsztat i kompetencje nauczania z wykorzystaniem technologii. Służą temu konferencje i szkolenia pod okiem
specjalistów z firmy Cortland, która od niedawna wspomaga szkołę także w budowaniu strategii nauczania z urządzeniami iPad. –
Podczas 2-dniowego warsztatu strategicznego wraz z liderami projektu analizowaliśmy co mamy, co chcielibyśmy mieć i jak dojść do tego, co chcemy mieć. To nam trochę uporządkowało wizję, a teraz
tworzymy harmonogram wprowadzania aplikacji
– dopowiedziała pani dyrektor. Zdefiniowanie wizji i nakreślenie planu działania to kolejne kroki w podróży tej wyjątkowej, małej szkoły, by w 2022 roku mogła ubiegać się o tytuł Apple Distinguished
School. Czy wtedy osiągnie swój edukacyjny Mont Everest? Zdecydowanie nie, bo wprowadzenie innowacji i rozwijanie kreatywności to proces ciągły, który nigdy się nie kończy.